در گذشته‌ای نه چندان دور بسیاری از پدران و مادران، آینده و شغل مناسب برای فرزندانشان را در چند رشته و شغل محدود می‌دیدند، امروزه پهنای تخصص‌ها و قابلیت‌های فنی موردنیاز جامعه بسیار وسیع‌تر شده است و زمینه‌های مختلفی از رشته‌های کاملاً فنی تا رشته‌های خدماتی، هنری، کشاورزی وغیره را در بر می‌گیرد. با توجه به این گستردگی، ضروریست برای تعیین راه آینده دقت و تمرکز بیشتری صورت گیرد.انتخاب رشته بعد از پایه نهم، یکی از مهم ترین مراحل تحصیلی هر دانش آموز است.ینکه امسال ۱۴ هزار نفر در آزمون تغییر رشته شرکت کردن و در پایه ی یازدهم به رشته ی مورد علاقه اشون رفتن, حاکی از اینه که هرچه زودتر و دقیق تر باید بتونیم مسیرمونو روشن کنیم و برای آنچه که در آینده میخواهیم بسازیم از الان به فکر باشیم. پدر و مادرها در نظر داشته باشند که صرفاً این که شما دوست داشته باشید فرزندتون تو انتخاب رشته پایه نهم و همگام با هدایت تحصیلی و گذروندن مراحل مختلف مشاوره اتخاب رشته نهم و هدایت تحصیلی، سراغ چیزی بره که شما دوست دارید مطلقاً غلطه و متاسفانه به دلیل غلط بودن روند انتخاب رشته نهم و عدم استعدادیابی دقیق و همچنین ارزیابی دقیق روحیات و اخلاقیات شغلی و مهارت زندگی دانش آموز پایه نهم، والدین با اشتباهات خیلی مهلک تری هم روبه رو می شن. بهترین شکل برای انتخاب رشته نهم، علاوه بر صداقت در پر کردن فرمهای متعدد استعداد شغلی و استعداد تحصیلی، صحبت کردن و ریشه یابی علایق، استعدادها و روحیات یک دانش آموزه. یک مشاور توانمند بعد از مرور پرسشنامه ها و فرمهای متعدد باید یک درک کلی پیدا کنه و بعد تمام اونها رو کنار بذاره و شروع کنه دو کلمه منطقی و کاملاً حرفه ای با دانش اموز صحبت کنه. چطور ممکنه چند تا فرم طراحی شده بتوانند بگویند که شما به چه دردی می خورید. خیلیها هستند که در اکثر زمینه ها استعداد دارند و اتفاقا این دانش آموزان کسانی هستند که به فرآیند مشاوره انتخاب رشته خیلی بیشتر نیاز دارند..
از افراد مختلف بپرسید که بهترین رشته تحصیلی چه رشته ایه؟ پاسخ های متفاوتی می شنویم. شاید یکی بهترین رشته تحصیلی رو رشته ای معرفی کنه که بازار کار خوبی داره… یکی دیگه ممکنه رشته ای رو به عنوان بهترین رشته تحصیلی معرفی کنه که درس خواندن در اون رشته آسونتر باشه و…اما اگر بخوایم معرفی دقیق و درستی از بهترین رشته تحصیلی ارائه کنیم، واقعاً چه رشته رو به عنوان بهترین و رضایت بخش ترین رشته تحصیلی معرفی می کنیم؟ بالاخره شما دانش آموزان عزیز قراره سالها با انتخاب رشته ای که در دبیرستان انجام میدید زندگی کنید و احتمالاً با درآمدی که قراره از این رشته به دست بیارید چرخ زندگی تون رو بچرخونید.علاوه بر این اگر شما دانش آموز عزیز نسبت به بهترین رشته تحصیلی اطلاعات کاملی داشته باشید، سرعت پیشرفت تون نسبت به افراد بی خیال چندین برابر میشود.
بهترین رشته تحصیلی از نظر بازار کار
همونطوری که در بالا گفتم خیلی ها وقتی میخوان بهترین رشته تحصیلی رو به دانش آموزان معرفی کنن، میگن فلان رشته رو انتخاب کن چون بازار کار خوبی داره! مثلاً همین الآن خیلی ها هستن که در شغلی به سر می برن که دلیل انتخاب کردن این شغل و رشته ای که اونها رو به این شغل رسونده اینه که بهشون گفته بودن این رشته بازارکار خوبی داره…!اما وقتی سال ها در این رشته درس خوندند و در بهترین حالت موفق شدند که در شغل مرتبط با اون رشته استخدام بشن، دیدند که بازار کاری که چندسال پیش بخاطرش این رشته رو به عنوان بهترین رشته تحصیلی انتخاب کردند اونقدرها هم که فکر می کردن و بهشون معرفی شده بود جالب نیست؛ بگذریم که شاید اصلاً نتونسته باشن شغلی مرتبط با رشته تحصیلی شون انتخاب کرده باشن…بهترین رشته های تحصیلی از نظر بازار کار به شرایط مختلفی بستگی دارند!با اینکه در این مقاله برخلاف نظر خیلی از مشاورین به شما دانش آموزان عزیز گفته میشه که بهترین رشته تحصیلی ربطی به بهتر بودن بازار کار در حال حاضر نداره، اینه که من و شما داریم در دورانی زندگی می کنیم که همه چیز در حال تغییره! واقعاً ده سال پیش گوشی موبایل افراد چه شکلی بود؟ پنج سال پیش آیا کسی دَم به دقیقه شبکه اجتماعیش رو بررسی می کرد؟!فارق از اینکه تکنولوژی چقدر سر همه مون رو به خودش گرم کرده و وقت مون رو به خودش اختصاص داده، حقیقت اینه که با توجه به سرعت تغییرات همین تکنولوژی که با چشم خودمون داریم این سرعت رو مشاهده می کنیم، معلوم نیست شغلی که امروز بهش میگن بازار کار خوبی داره، وقتی شما بعد از مدرسه یا دانشگاه قرار شد وارد بازارکار بشید هم وضعیت خوبی داشته باشد .
نیاز به مشاوره و هم فکری در همه ی زمینه های زندگی فردی و اجتماعی و استفاده از نظریه های سازنده ی دیگران همیشه تأثیر مثبتی بر روند پیشرفت ها و موفقیت ها داشته است و این نیاز در حوزه های آموزشی اهمیت به سزایی می یابد، به طوری که مهم ترین فرد در ساختار آموزشی، مشاوری است که بر همه ی جوانب مختلف سامانه ی آموزشی تسلط داشته باشد. بنابراین انتخاب صحیح و هدف دار مشاور می تواند علاوه بر راهنمایی درست دانش آموزان برای موفقیت در برنامه های درسی باعث اجرای درست برنامه های آموزشی و کیفیت بخشی به آن باشد.علاقه، استعداد، بازار کار و نیاز کشور و امکانات از شروط هدایت دانش آموزان به رشته تحصیلی است و با توجه به فاکتورهای تخصصی مشاور مشخص می کند که دانش آموز در چه رشته مفید تر است،البته درنهایت این خود فرد است که رشته تحصیلی را انتخاب می کند و مشاور فقط راهنمایی و آگاهی بخشی لازم را انجام می دهد.
هدایت تحصیلی چیست؟
هدایت تحصیلی عبارت است از فرآیند ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره به دانش‌آموزان تا ضمن آشنایی با استعدادها، علایق، توانایی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی خویش، شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی، حرف و مشاغل مورد نیاز جامعه را بشناسند و بر اساس آن، به صورت آگاهانه شاخه و رشته تحصیلی مناسب خود را انتخاب کنند.هدایت تحصیلی به عنوان یک فرآیند است و نه به عنوان یک فعالیت محدود و مقطعی، در این مسیر تحصیلی با رویکرد سیستمی و همه‌جانبه جلب مشارکت تمامی عوامل مدرسه‌ای، اداری، آموزشی، پرورشی، رسانه، خانواده و دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط ضروری است.نظام تعلیمی و تربیتی، باید دانش‌آموز را به سطحی از تمایزیافتگی برساند که خود با آگاهی از استعدادها، توانایی‌ها و رغبت‌های خویش و همچنین ظرفیت‌ها و محدودیت‌های محیطی، به انتخابی آزادانه و آگاهانه اقدام کند و اینکه پس از استخراج نتایج کمی، تصمیم‌گیری نهایی به صورت کیفی و در تعامل سه‌جانبه میان مشاور، دانش‌آموز و خانواده، با لحاظ نمودن امکانات و محدودیت‌های محیطی انجام میشود.
انتخاب رشته یکی از مهم ترین انتخاب های دانش آموزان در پایان دور متوسط در سال نهم تحصیلی و پایان تحصیلات متوسط دوم است، خانواده، محیط آموزشی، گروه های همسالان، رسانه ها، پیشرفت علم از عوامل بیرونی انتخاب بر نوع انتخاب رشته برای دانش آموزان تاثیرگذار هستند و از عوامل درونی انتخاب رشته هوش و استعداد، اعتقادات، توانایی ها، اهداف، تجربیات دانش آموزان در هر رشته می توان برشمرد.
بررسی بازار کار برای انتخاب رشته ملاک خیلی از دانش آموزان و والدین است، با وجود این که تعداد زیادی از دانش آموختگان دانشگاهی به دلیل نداشتن تخصص گاها بی کار هستند، در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده ۵۰ درصد دانش آموزان در رشته تحصیلی نظری و ۵۰ درصد در رشته های فنی و حرفه ای مشغول به تحصیل شوند تا زمینه ساز ورود به رشته های فنی در دانشگاه ها و افزایش اشتغال شود.